پیشگیری از سرطان، سیگار و دخانیات
مصرف دخانیات مهمترین عامل مرگهای قابل پیشگیری است. دود تنباکو و سیگار حاوی بیش از 4000 ماده شیمیایی است که بیش از 40 نوع از آنها مواد محرک یا سمی و سرطان زا هستند. در بین این مواد شیمیایی، گازها و بخارهای متنوعی وجود دارد که از نظر غلظت حامل مواد خاصی هستند که آلایندگی آنها 50 هزار برابر بیشتر از آلوده‌ترین شهرهای جهان است. حرارت ناشی از کشیدن سیگار نیز میتواند به 600 درجه سانتی گراد برسد که مضر است. استنشاق گازهای سمی، غشاهای مخاطی حساس بدن را در معرض مواد شیمیایی سوزاننده قرار می‌دهد که این کار باعث تخریب بافت‌ها میشود
سیگاریهای بزرگسال به طور متوسط بیش از 13 سال از زندگی خود را به دلیل مصرف سیگار از دست میدهند و تقریباً 50% سیگاریها از بیماریهای مرتبط با تنباکو میمیرند. جزء اعتیاد آور سیگار، نیکوتین است که با اثر بر دستگاه اعصاب مرکزی موجب اعتیاد می شود. نیکوتین سیگار و تنباکو به سرعت جذب جریان خون می شود و ظرف 30 ثانیه به مغز می رسد و روی سلولهای عصبی آن اثر می گذارد. میانگین سن شروع سیگار در کشور در مردان 19 سال و در زنان 21 سال است. میانگین تعداد سیگار مصرفی در کل کشور در روز نیز 14-13 عدد در گروه 65-15 ساله است.
دخانیات چه بیماری هایی را سبب می شود؟: شرکت‌های سیگارسازی می‌کوشند سیگاریها در تبلیغات آنها جذاب و محرک به نظر برسند اما تحقیقات نشان میدهند که عکس این موضوع صحیح است. مصرف دخانیات منجر به افزایش خطر بسیاری از بیماریها و وضعیتهای پزشکی نظیر بیمارهای قلبی عروقی، سکته مغزی، پوکی استخوان، دیابت، ناراحتی و عفونت تنفسی، اختلالات عروقی، زخمهای معده و دوازدهه میشود. احتمال ناتوانی جنسی مردان سیگاری حدود دو برابر بیش از مردان غیرسیگاری است. در زنان، کشیدن سیگار میتواند منجر به نازایی و ایجاد مشکلاتی در حین حاملگی شود. زنانی که سیگار می‌کشند بیشتر دچار نازایی، حاملگی خارج‌رحمی، سقط خود بخودی و زایمان جنین مرده می شوند.
دخانیات باعث چه سرطان هایی می شود؟: دخانیات خطر انواع سرطان ها از سر تا پا را زیاد می کند. مصرف دخانیات سبب افزایش خطر بروز بسیاری از سرطان ها در بدن میشود از جمله سرطانهای سر و گردن، سرطان ریه، سرطان های گوارشی مانند معده و مری، لوزالمعده و روده، سرطان های ادراری مانند مثانه و کلیه، سرطان گردن رحم و سرطان خون.
از هر 10 فرد مبتلا به سرطان ریه، 9 نفر مصرف کننده دخانیات بوده اند
نکته مهم این است که اثرات ذکر شده با اندکی اختلاف در شدت و ضعف در تمام انواع مواد دخانی مشابه است. مواد شیمیایی دود حاصل از سیگارهای برگ و پیپ مشابه مواد شیمیایی دود سیگار است. تنباکوی جویدنی نیز بسیاری از خطرات مصرف سیگار را به همراه دارد. فاصله زمانی میان اولین مصرف تنباکوی بدون دود و ابتلا به سرطان در مصرف‌کنندگان تنباکوی بدون دود، نسبت به فاصله زمانی میان کشیدن اولین سیگار و ابتلای به سرطان در سیگاریها کوتاه‌تر است، چون جذب نیکوتین از طریق لثه‌ها بسیار مؤثرتر از مسیر تسویه آن از طریق ریه‌هاست. بسیاری از مصرف‌کنندگان تنباکوی بدون دود درنهایت به سیگار روی می‌آورند و این موضوع احتمال ابتلای آنها به مشکلات بیشتر را افزایش می‌دهد.
سیگار را ترک کنید ولی قلیان را جایگزین آن نکنید!
بسیاری از ما درباره ضررهای سیگار می‌دانیم و نسبت به آن سخت‌گیر هستیم و اگر متوجه شویم فرزندمان سیگاری است او را توبیخ می‌کنیم و دچار نگرانی می‌شویم اما این حساسیت را درباره قلیان نداریم. قلیان را راحت به خانه‌های خود راه می‌دهیم و حتی اگر فرزندمان لبی هم به آن زد ناراحت نمی‌شویم و سخت‌گیری نمی‌کنیم. همچنین بسیاری از مردم به اشتباه تصور میکنند که قلیان از سیگار خطر کمتری دارد. در حالیکه در بسیاری از موارد قلیان مضرتر هم هست. توتون قلیان بسیار نامرغوب است و مواد مصنوعی افزودنی به آن گازهای سمی زیادی تولید میکند.
قلیان 400 مادۀ سمّی و سرطان‌زا دارد. تنباکوهای میوه‌ای علاوه بر این 400 نوع سم، مواد مضرتری نیز دارند که از پوست میوه تخمیر شده با مواد افزودنی تهیه می‌شوند و میتوانند باعث آلرژی، آسم و حساسیت شوند. نیکوتین هم که مادۀ اعتیادآور تنباکو است، باعث میشود فردی که قلیان می‌کشد برای تأمین نیاز خود در طول زمان قلیان بیشتری بکشد. علاوه بر آن شما در هنگام کشیدن قلیان، پُک‌های عمیق‌تری می‌زنید و همچنین مدت زمان زیادتری را صرف می‌کنید. در نتیجه، یک قلیان میتواند ده‌ها برابر یک سیگار دود و گاز سمی وارد ریه شما کند.
هر وعده قلیان معادل 100-50 نخ سیگار است
بیش از 80% افراد معتاد ، ابتدا با سیگار شروع کردند
تحقیقات نشان داده افرادی که قلیان می‌کشند بیشتر از سیگاریها مستعد اعتیاد به مواد مخدر و حشیش می‌شوند. هرچند کشیدن قلیان بلافاصله فرد را معتاد نمی‌کند اما در درازمدت آثار سوء خود را مشخص میکند. به عبارت دیگر قسمت عمده‌ای از اعتیاد و عادت به قلیان مربوط به آداب و رسوم کشیدن قلیان در برخی جمع‌های دوستانه و خانوادگی است که متأسفانه به دلیل باورهای غلط و عدم اطلاع از ضرر و زیان آن باعث میشود تا جوانان و نوجوانانی که در این جمع‌ها قلیان می‌کشند مورد نکوهش قرارنگیرند و نیز به دلیل بوی خوش، نداشتن سرفه و سوزش گلو، لذت و وقت‌گذرانی و… با استقبال روبرو شود.
قلیان دود پرخطرتری از دود سیگار دارد. اگر می‌خواهید قلیان را از خود و خانواده و خصوصاَ جوانان دور کنید باید به این یقین دست پیدا کنید که قلیان مضر است در حالی که یک‌سوم قلیانی‌ها و بسیاری از کسانی که قلیان نمی‌کشند بر این باورند که قلیان هیچ تأثیری روی سلامت آنها ندارد و حتی ضرر قلیان کمتر از سیگار است. آنها بر این باورند که به دلیل گذشتن دود قلیان از آب؛ دود توتون تصفیه میشود درحالی که حتی این عمل باعث تشدید عوارض توتون میشود.
ذغال قلیان منوکسیدکربن دارد. ذغالی که برای سوزاندن تنباکوی قلیان استفاده میشود خطرات قلیان را افزایش می‌دهد زیرا سوخت‌های ذغالی حاوی مونوکسید کربن، آهن و مواد شیمیایی سرطان‌زا هستند. قلیان اسانس‌های پرعارضه‌ای دارد. اسانس‌ها و عطرهایی که برای معطرشدن توتون استفاده می‌شوند، خود عوارض جداگانه و شدیدی را به همراه دارند. مشخص است که از سوخت این ترکیبات ناشناخته چندین مادۀ سمّی، سرطان‌زا و کشنده تولید میشود.
درجه حرارت و دود ناشى از تنباکو در سیگار حدود 006 درجه سانتى‌گراد و در قلیان بسیار بالاتر است. از سویى ذغال هاى نیمه سوخته و سوختۀ آتشدان قلیان، گاز مونواکسیدکربن را مستقیماَ به درون ریه‌ها انتقال مى‌دهد و احساس گیجى بعد از مصرف تنباکو که افراد آن را نشانۀ مرغوبیت تنباکو مى‌دانند، در واقع ناشی از آن است. یکى دیگر از مضرات قلیان، ناشی از اسانس‌هاى شیمیایى با بو و مزه میوه‌اى است که این نوع توتون‌ها بر اثر حرارت بالا هیدرولیز مى‌شوند.
در مصرف قلیان، مکش ریوى است و باید ریه‌ها را پرکرد. در حالى که در کشیدن سیگار، مکش دهانى است و دود آن قورت داده مى‌شود. بنابراین دود قلیان که مضرتر است با مکش ریوى عمیق‌تر تا انتهایى‌ترین منافذ ریه نفوذ مى‌کند.
در زمینه خاصیت آب در قلیان هم باید گفت برخلاف دیدگاه‌هایى که از طرف مصرف‌کنندگان قلیان مطرح مى‌شود، آب قلیان در کاهش زیان‌هاى تنباکو، نقش اساسى ندارد. آب در واقع دو کار انجام مى‌دهد؛ ابتدا اینکه دماى دود را پایین مى‌آورد زیرا محفظه آتشدان دماى بسیار بالایى دارد که این امر استعمال دود ناشى از تنباکو را غیرممکن مى‌کند و از طرف دیگر آب، نقش صافى (فیلتر) سیگار را بازى مى‌کند و مقدارى از تار یا قطران حاصل از سوختن تنباکو را مى‌گیرد که کدرشدن آب پس از قلیان‌کشى به خاطر حل شدن این مواد درآن است.
انتقال عفونت‌هایی از قبیل سل، ویروس تبخال، میکروب هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده)، هپاتیت و ویروس‌های عامل عفونتهای تنفسی و سرماخوردگی و بیماریهای روده‌ای تنها گوشه‌ای از بیماری‌هایی است که همگی از طریق مصرف قلیان مشترک انتقال مییابد.
همچنین کشیدن قلیان میتواند باعث افسردگی، رنگ پریدگی، سردرد، سرگیجه، اختلالات گوارشی، بروز ناراحتی‌های قلبی و عروقی و زمینه‌سازی ابتلا به انواع سرطان‌ها گردد. اگزمای دست، مشکلات دندانی و تحلیل استخوانی فک و صورت از دیگر عوارض مصرف قلیان است.
چرا سیگار کشیدن اعتیادآور است؟
مقصر اصلی اعتیادآوری سیگار، ماده مخدری به نام نیکوتین است. با کشیدن سیگار، مغز به سرعت به نیکوتین عادت می کند و در نتیجه با گذر زمان نیاز بیشتری به نیکوتین پیدا می کند. مغز پس از عادت کردن به نیکوتین، شروع به ترشح مواد شیمیایی میکند. در واقع مواد شیمیایی موجود در دود سیگار مغز را وادار به ترشح دوپامین و نوراپی‌نفرین (دو ماده شیمیایی مهم در تنظیم اعمال بدن) میکند. اگر مغز این دو ماده شیمایی را بیش از حد ترشح کند، سطح کلی مواد شیمیایی در مغز بهم می ریزد و پس از مدتی، مغز برای مقابله با این مشکل شروع به ترشح مواد شیمیایی ضد نیکوتین می‌نماید. این مواد شیمایی ضدنیکوتین باعث می شوند زمانی که سیگار نمی کشید دچار افسردگی و خستگی شوید. با گذر زمان، مغز شروع به پیش‌بینی زمان سیگار کشیدن شما میکند و در این هنگام اقدام به ترشح موادشیمایی ضدنیکوتین می‌نماید. این مواد شیمایی ضد نیکوتین باعث می‌شوند شما احساس خستگی و افسردگی کرده و در نتیجه مجدداً سیگار مصرف نمایید.
انواع دود سیگار
شاید تا بحال نمیدانستید، ولی دود سیگار انواع مختلفی دارد که هریک به نوبه خود مضراتی دارند:
دود سیگار دست اول: این دود، دودی است که بطور مستقیم به وسیله فرد سیگاری استنشاق می شود.
دود سیگار دست دوم: دود سیگار دست دوم، دود سیگاری است که در محیط وجود دارد و دیگران آنرا استنشاق می کنند. به افرادی که این دود را استنشاق می کنند “سیگاری دست دوم” گفته می شود. این سیگاریهای دست دوم افرادی هستند که خودشان سیگار نمی‌کشند بلکه فقط دود حاصل از تدخین تنباکو توسط دیگران را استنشاق میکنند. یعنی مثلاً پدر، مادر یا همسر شما سیگار می‌کشند و دود آن به اجبار وارد ریه شما هم میشود. با حضور به مدت یک ساعت در یک اطاق پر از دود سیگار، یک فرد غیرسیگاری ممکن است معادل کشیدن 5 تا 10 سیگار، مواد سمی موجود در دود سیگار را استنشاق کند. اهمیت این نوع استنشاق دود سیگار در سالهای اخیر روشن تر شده است. طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، یکی از هر 10 مرگ ناشی از مصرف دخانیات، در افراد سیگاری دست دوم اتفاق می‌افتد. امروزه ثابت شده است که همه بیماریهای ناشی از سیگار کشیدن، در افراد سیگاری دست دوم هم ممکن است رخ دهد مانند انواع سرطان و یا بیماریهای قلبی عروقی. قرارگرفتن در معرض دود محیطی سیگار باعث افزایش خطر عفونتهای تنفسی در کودکان میشود. پس فرقی نمی‌کند خودتان سیگار بکشید، و یا در مکانی حضور پیدا کنید که فضای آن مملو از دود سیگار است.
دود سیگار دست سوم: این دود، باقیمانده دود محیطی یا دست دوم بر روی سطوح است. دود حاصل از مصرف دخانیات به شدت جذب سطوح درون خانه مانند دیوار، سقف، و وسایل خانه مانند فرش و پرده و اسباب و اثاث خانه و همچنین لباس‌ها می شود. این دود دست سوم به راحتی از راه پوست، استنشاق غبار و بلع، جذب بدن می شود. این یک خطر بهداشتی است که اخیراً اهمیت آن شناخته شده است.
نکته کلیدی: اگر غیرسیگاری هستید، به دیگران اجازه ندهید در منزل شما سیگار بکشند، بخصوص زمانی که کودکی در خانه شما حضور دارد.
مزایای ترک سیگار
ترک سیگار بهترین عملی است که افراد سیگاری میتوانند برای بهبود سلامتییشان انجام دهند. بسیاری از اثرات مصرف تنباکو میتواند با قطع سیگار کاهش پیدا کند و فواید ترک میتواند به سرعت پدیدار شود. منافع زیادی که از ترک سیگار حاصل میشود به قرار زیر می باشد:
چند روز اول بعد از ترک: در چند روز اول پس از ترک، فشار خون کاهش مییابد، سطوح دی اکسید کربن خون پایین میآید و خطر حمله قلبی کاهش پیدا میکند. فقط طی ۱۲ ساعت بعد از ترک سیگار منواکسید کربن در بدن شما تا حد طبیعی پایین می آید و اکسیژن موجود در خونتان تا سطح طبیعی بالا میرود. 48 ساعت بعد از ترک سیگار نیکوتین بدن شما تمام می شود و حس چشایی و بویایی شما به سطح معمول باز می گردد.
دو تا سه هفته پس از ترک سیگار: شما متوجه می شوید که می توانید بدون احساس ضعف و خستگی به فعالیت بدنی و ورزشی بپردازید. این زمانی است که بیشتر افراد نشانه های ترک نیکوتین را پشت سر گذاشته اند.
یک تا ۹ ماه بعد از ترک سیگار: تقریباً بعد از یک ماه، ریه ها شروع به بازسازی خود می کنند و عملکرد خود را بهبود می بخشند.
سال اول بعد از ترک: بعد از یک سال انرژی افزایش مییابد،گردش خون بهبود پیدا میکند، عملکرد ریوی بهبود مییابد، سرفه و خسخس کاهش پیدا کرده، عفونتهای تنفسی کاهش پیدا می کنند.
دو سال پس از ترک: بعد از 2 سال خطر مرگ ناشی از بیمارهای قلبی ریوی نسبت به یک فرد سیگاری فعال، نصف شده و خطر سکته مغزی کاهش مییابد.
ترک سیگار بعد از 5 تا 15 سال: با ادامه دادن ترک سیگار بعد از 5 تا 15 سال خطر سکته قلبی در شما تقریباً مشابه افرادی می شود که هرگز سیگار نکشیده اند. پس از این مدت خطر مرگ نابهنگام به طور معناداری پایین میآید. علاوه بر آن خطر سرطان دهان و سرطان مثانه به نصف میرسد، خطر سرطان مری کاهش می یابد و به همین ترتیب خطر سرطانهای حنجره، کلیه، گردن رحم و لوزالمعده کاهش چشمگیری پیدا می کنند. این خطر با گذشت زمان بیشتر کاهش مییابد.
روشهای ترک سیگار
هفتاد درصد سیگاریها اعلام کردهاند که تمایل به ترک دارند و هر سال تقریباً نیمی از همه سیگاریها سعی می کنند سیگار را ترک کنند. با این وجود، قبل از اینکه یک فرد سیگاری قادر به ترک موفقی باشد، اغلب تلاشهای متعددی میکند. اکثر سیگاریها سعی میکنند که خودشان سیگار را ترک کنند، اما فقط کمتر از 10% از آنها موفق می شوند بیش از یک سال سیگار را ترک کنند. توجه به نکات زیر می تواند در ترک موفق سیگار مؤثر باشد:
برای مبارزه با اضطرار سیگار از روش های زیر بهره ببرید.
- تأخیر؛ سیگارکشیدن را به مدت ده دقیقه عقب بیندازید. وقتی که ده دقیقه تمام شد، ده دقیقه دیگر آن را به تأخیر بیندازید.
- کشیدن نفس عمیق
- نوشیدن آب
- کار دیگری انجام دهید
سیگار را در مکانی قراردهید که دسترسی به آن سخت باشد و سیگارکشیدن را نامطلوب‌تر و سخت‌تر کند. مثلاً سیگار را در فریزر، جعبۀ آچار ماشین، خانۀ دوستان خود بگذارید. تأخیر در روشن کردن سیگار به شما در تجدید نظر در مورد سیگارکشیدن کمک میکند.
برای خود مکانهای ممنوعه تعریف کنید. پیش از ترک کامل سیگار، سعی کنید مکان هایی را به عنوان مکان های ممنوعه برای مصرف سیگار قلمداد کنید، سپس در این مکان ها مثلاً منزل، محل کار و یا اماکن عمومی، به هیچ عنوان سیگار نکشید.
به خود انگیزه دهید. برای ترک سیگار باید ایجاد انگیزه کرد. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن فرد سیگاری به اینکه خود بخواهد نه دیگران. به عبارت دیگر اطرافیان تنها می توانند در ایجاد انگیزه، کمک کننده باشند و این خود فرد است که باید انگیزه را در خود ایجاد کند. برخی اوقات به مزایایی که یک زندگی بدون سیگار می تواند برای شما داشته باشد بیاندیشید. با ترک سیگار در کنار به دست آوردن سلامتی، چه چیز های دیگری عاید شما خواهد شد؟ پولی که با نخریدن سیگار خرج نمی کنید چه قدر است؟ دیگر خانواده شما در معرض دود سیگار نخواهد بود؟ چهره ای بهتر خواهید داشت؟ برای کشیدن سیگار مجبور نیستید بیرون ساختمان در سرما زیر باران بایستید؟ تمامی دلایلی که برای ترک سیگار دارید بنویسید.
خود را بشناسید و با خودتان عهد ببندید. برای آنکه بتوانید سیگار را با موفقیت ترک کنید باید بدانید چه چیزهایی شما را برای کشیدن سیگار وسوسه می کند. معمولاً برخی از شرایط و احساسات شما را به کشیدن سیگار سوق می دهد. برخی از اینها عبارتند از نوشیدن قهوه، نوشیدن مشروبات الکلی، صحبت کردن با تلفن، دیدن سیگار کشیدن دیگران و احساس استرس. فهرستی از چنین شرایطی که ممکن است شما را به سیگار کشیدن سوق دهد فراهم کنید. تا آنجا که می توانید از چنین شرایطی دوری کنید. لیستی از معایب و فواید سیگار را تهیه کنید. آن را منصفانه بخوانید. با توجه به کلیه جزییات، اگر تمایل به ترک سیگار پیدا کردید، آن را عقب نیندازید و حتماً شروع کنید. برای خود قراردادی بنویسید و دلایل خود برای ترک، زمان ترک و پاداشی که برای ترک کردن سیگار برای خود قرار داده اید را در آن بنویسید. از یکی از دوستان تان بخواهید زیر آن را امضا کند.
برنامه ریزی داشته باشید. زمان و نوع کاری را که با آن سیگار می کشید، مشخص کنید و به دلایل سیگار کشیدن خود در آن زمان و احساسی که بعد از مصرف سیگار داشته اید، فکر کنید. در پایان هر روز، الگوی سیگار کشیدن خود را مرور کنید و ببینید که چه چیزی شما را وادار به سیگار کشیدن می کند؟ کار سخت؟ عصبانیت؟ کسالت؟ تفریح و تفنن؟ بی کاری و موقعیت های خاص دیگر؟ بعد از شناخت آن، روش های دیگری را برای رو به رو شدن با احساسات و شرایط خود جستجو کنید.
پشتیبان داشته باشید. از همسر و یا یکی از دوستان خود بخواهید تا در راه ترک سیگار همراه و پشتیبان شما باشد. سعی کنید به طور مداوم با پشتیبان خود در ارتباط باشید و او را از روند ترک آگاه کنید. اگر هم زمان با دوستی دیگر ترک می کنید، به تقویت انگیزه خود کمک کنید، یکدیگر را درک کرده و در لحظات سخت با یکدیگر همفکری کنید. با انتقال تجربیات خود و دیگران به یکدیگر، در راه ترک سیگار قدم های محکم و موثری بردارید.
عادت های غلط را ترک کنید و عادت های جدید و صحیح پیدا کنید. سعی کنید شرایط وسوسه آور برای کشیدن سیگار را با عادت های جدید جایگزین کنید. برای مثال، اگر همیشه به همراه قهوه سیگار می کشید، چای را با قهوه جایگزین کنید. اگر برای مقابله با استرس سیگار می کشید، سعی کنید برای مقابله با استرس نفس عمیق بکشید.
خود را مشغول کنید. سعی کنید خود را با کارهایی که دستان شما را درگیر می کند مشغول کنید. کارهایی همچون بافندگی، نقاشی، پازل و انجام تعمیرات مختصر خانه می تواند دستان شما را درگیر کند. هر زمان که احساس کردید باید سیگار را بر لب خود بگذارید به جای آن سبزیجات، یک قاچ سیب و یا آدامس های بدون شکر را در دهان خود قرار دهید. برخی از مردم قراردادن خلال دندان و خلال هویج در دهان به جای سیگار را مفید می دانند.
تحرک داشته باشید. پیاده روی، دوچرخه سواری، یوگا و هر فعالیت فیزیکی دیگری می تواند حال شما را بهتر کند و از افزایش وزن شما پس از ترک سیگار پیشگیری کند.
به خود استراحت دهید. پس از ترک سیگار به خود بیشتر استراحت بدهید، مقدار زیادی آب بنوشید و در طی روز حتماً سه وعده غذای اصلی که حاوی غذاهای مغذی و سالم هستند را میل کنید. اگر در هفته های اولیه پس از ترک سیگار مثل قبل احساس سر حال و شاد بودن نمی کنید، زیاد به خودتان فشار نیاورید و زیاد سخت نگیرید. به خودتان فرصت بدهید تا در مورد شرایطی که پس از ترک سیگار برای شما پیش آمده و تغییراتی که در شیوه زندگی خود اعمال نموده اید فکر کنید. قدر خودتان را به عنوان شخصی که توانسته سیگار را ترک کند و قدم های بسیاری را به جلو بردارد بدانید.
یک ورزش جدید، برنامه تمرینی، سرگرمی یا تعهد سازمانی جدید را انتخاب کنید. این کارها به برهم خوردن روال زندگی شما و جدا شدن از سیگار کمک میکند.
درمان های جانبی برای کمک به ترک سیگار
زمانی که قصد دارید سیگار را ترک کنید می توانید درمان های دارویی را نیز در نظر داشته باشید. این داروها معمولاً حاوی مقدار بسیار کمی از نیکوتین هستند که می توانند تا قسمتی عطش شما را برای دریافت نیکوتین بکاهند. داروهایی مانند آدامس نیکوتین، چسب نیکوتین دار، اسپری دهانی نیکوتین و نیکوتین استنشاقی می توانند به شما در ترک سیگار کمک کنند.
آدامس تجویزی حاوی نیکوتین معمولا 12 تا 24 قطعه عدد در هر روز به مدت 6 ماه مصرف می شود که به اندازه سیگار به بدن نیکوتین می‌رساند، اما چون از طریق غشای مخاطی دهان جذب میشود، باعث یورش شدید نیکوتین به بدن نمی‌شود. مصرف‌کنندگان هیچ کدام از «نشانه‌های ترک» را تجربه نمی‌کنند و در نتیجه میل کمتری به نیکوتین پیدا میکنند و دوز نیکوتین تا وقتی که کاملاً محو شود کاهش می‌یاید. برچسب‌های نیکوتین‌دار بر روی بالاتنه فرد سیگاری چسبانده میشود و نیکوتین از طریق پوست به مدت 24 ساعت به شکل مداوم جذب بدن میشود. این برچسب‌ها را باید 8 تا 12 هفته تحت نظر پزشک به کار برد. در خلال این زمان، دوز نیکوتین را به‌تدریج کاهش میدهند تا زمانی که بدن فرد سیگاری کاملاً از نیکوتین پاک شود. گه‌گاه عوارض جانبی مثل التهاب پوست، بی‌خوابی، خشکی دهان و عصبی‌شدن بروز میکند. داروی دیگری که می تواند شما را در ترک سیگار یاری بخشد بوپروپیون است. این دارو حاوی نیکوتین نیست اما می تواند میل شما برای کشیدن سیگار را کاهش دهد.
نکته مهم این است از این مواد کمکی صرفا زمانی استفاده کنید که پزشک خانواده آن را برای شما تجویز کرده باشد و تنها در کنار برنامه‌های جامع ترک سیگار از آنها کمک بگیرید.
آیا ترک سیگار سبب اضافه وزن می شود؟
یکی از نگرانی هایی که افراد سیگاری را از ترک سیگار باز می دارد ترس از اضافه وزن ناخواسته پس از ترک سیگار است. اما تجربه نشان داده بیشتر افرادی که سیگار را ترک می کنند کمتر از 5 کیلوگرم وزن اضافه می کنند. اضافه وزنی که پس از ترک سیگار ایجاد می شود، می تواند قسمتی به علت تغییر سوخت و ساز بدن شما پس از نکشیدن سیگار باشد. برخی از افراد نیز به علت جایگزین کردن مواد غذایی پرکالری با سیگار دچار اضافه وزن می شوند. اگر پس از ترک سیگار به فعالیت های ورزشی خود بیافزایید و غذاهایی کم کالری دریافت کنید می توانید به راحتی از به وجود آمدن اضافه وزن پس از ترک سیگار پیشگیری کنید. حتی اگر پس از ترک سیگار اضافه وزن پیدا کردید می توانید آن را به طرق مختلف کنترل کنید. کافی است مضراتی که کشیدن سیگار برای شما ایجاد می کند را فهرست کنید، آن موقع خواهید دید که چند کیلو اضافه وزن پیدا کردن به هیچ وجه دلیلی برای ترک نکردن سیگار نیست.
شروع دوبارۀ سیگار…؟
اگر پس از روزی که با خود عهد کردید دیگر سیگار نکشید دوباره به سیگار روی بیاورید، شما دچار لغزش شده اید. حتی اگر یک نخ سیگار همراه شما باشد، ترک سیگار بسیار دشوار است. پس هر کاری می توانید بکنید تا سیگار همراهتان نباشد. سخت ترین زمان، 2 تا 5 دقیقه اولی است که دوست دارید سیگار بکشید. بیشتر افراد سیگاری 3 تا 5 بار قبل از رسیدن به ترک سیگار ماندگار و موفق دچار لغزش و شکست شده اند. برای اینکه بتوانید پس از خارج شدن از مسیر ترک سیگار دوباره به مسیر اصلی خود برگردید بهتر است این نکات را مد نظر داشته باشید:
نا امید نشوید. اگر پس از ترک سیگار، دوباره سیگار کشیدید این به مفهوم آن نیست که شما دوباره سیگاری شده اید. همچنین به این معنی نیست که شما در ترک سیگار ناتوانید. این شکست برای بسیاری دیگر از افرادی که برای ترک سیگار اقدام می کنند رخ می دهد. از هم اکنون کاری کنید که دوباره به مسیر درست قبلی خود برگردید.
خود را سرزنش یا تنبیه نکنید. به خود بگویید که شما هنوز غیرسیگاری هستید. با خودتان فکر کنید که چرا شما سیگار کشیده اید و تصمیم بگیرید که مرتبه بعدی چه کار متفاوتی را می توانید انجام دهید.
از تجارب گذشته درس بگیرید. چه چیزی باعث شد که شما دوباره سیگار را روشن کنید؟ در حال رانندگی از محل کار به خانه بودید، به خاطر دعوا با رئیس خود عصبانی بودید؟ سعی کنید اتفاقات روزی که دوباره به سیگار روی آوردید را همیشه به یاد داشته باشید و از وقوع دوباره آن پیشگیری کنید.
برای مقابله با شرایط مشابه خود را آماده کنید. فهرستی از کارهایی که شما باید در مواجهه با شرایطی مشابه انجام دهید و یا موقعیت هایی که شما را به کشیدن دوباره سیگار سوق می دهد فراهم کنید. عهد نامه ای که با خود برای ترک سیگار نگاشته بودید را از نو بنویسید و از دوستی که پای آن امضا کرده بود بخواهید دوباره این کار را بکند. به خود نشان دهید که چه قدر مصمم هستید.
اعتیاد به سیگار سنگین ترین، پرعارضه ترین، مرگ بارترین و پرهزینه ترین نوع اعتیاد است
